اداره کل هواشناسی استان آذربایجان شرقی در مرکز استان واقع شده وشامل مدیریت کل ،معاونت، 3 گروه پژوهشی ، 4 اداره در خود اداره کل و 8 اداره سینوپتیک، 13 اداره سینوپتیک تکمیلی و 18 ایستگاه خودکار در سطح استان می باشد. گروه های پژوهشی این اداره کل شامل گروه هواشناسی آبشناسی ،گروه هواشناسی دینامیکی و سینوپتیکی - بلایای جوی و گروه کاوش های جوی و رادار هواشناسی می باشد. اداره کل هواشناسی استان آذربایجان شرقی وضعیت جوی تمام استان و استان های همجوار و حتی کشورهای همسایه را تحت پوشش و بررسی دارد و کلیه سیستم های جوی که بر آسمان تاثیر می گذارد را مورد مطالعه قرار می دهد. بیشترین فعالیت ها در زمینه هواشناسی هوانوردی ، هواشناسی آب شناسی ، هواشناسی کشاورزی و اقلیم شناسی می باشد.

از عمر هواشناسی به عنوان دانشی جديد در جهان بيش از يك قرن مي گذرد در كشور ما فعاليتهای منظم آن اولين بار با اندازه گيری عناصر جوي توسط سفارتخانه هاي انگليس و روسیه در تهران و مناطق نفت خيز جنوب شروع شد كه اين اطلاعات صرفا به بايگانی كشورهاي مربوطه منتقل و احتمالا در برنامه هاي تحقيقاتي آنها مورد استفاده قرار گرفته است بعد از جنگ دوم جهاني بنگاه مستقل آبياري وزارت كشاورزي اقدام به تربيت يك گروه ديده بان هواشناس نمود كه اين ديده بانان در سال 1327 فارغ التحصيل شده و در ايستگاههاي هواشناسي مشغول بكار شدند در سال 1334 اداره كل هواشناسی كشور وابسته به وزارت راه تاسيس و بعدها بصورت سازمانی مستقل زير نظر وزارت جنگ قرار گرفت كه بعد از انقلاب شكوهمند اسلامی مجددا زير نظر وزارت راه و ترابري در آمد. در هنگام تشكيل اداره كل هواشناسی در سال 1334 تمامی ايستگاههای هواشناسی كه توسط بخشهاي مختلف تاسيس شده بودند به اين اداره كل واگذار شد . ايستگاههاي واگذار شده از نوع ايستگاههاي سينوپتيك ، اقليم شناسي ، باران سنجی بودند. در آن زمان تعداد ايستگاههاي سينوپتيك 34، اقليم شناسي 107 و باران سنجي 160 بود در سال 1338 سازمان هواشناسی كشور به عنوان يكصد و سومين عضو سازمان هواشناسي جهاني به عضويت اين سازمان بين المللی در آمد . در سالهای اخير با محوريت كشاورزی در كشور ، سازمان نيز خدمات خود را به سمت تهيه اطلاعات هواشناسي كشاورزي معطوف داشته و همچنين با ايجاد مراكز تحقيقاتي در مركز و استانها اطلاعات جامع و كاملی جهت طرحهای صنعتي / كشاورزي/ آب / شهرسازي و ... ارائه نموده است علاوه بر اين در مراكز فوق در 9 گرايش هواشناسي سينوپتيكي / هواشناسي فيزيكي و تعديل آب و هوا / هواشناسي كشاورزي / هواشناسی آبشناسی/ اقليم شناسي / هواشناسی دريايی و اقيانوس شناسی / شيمی جو و آلودگی هوا / كاوشهای جوی و هواشناسی هوانوردي فعاليت دارند. مراكز پيش بيني هواشناسي با صدور انواع اطلاعيه ها و پيش آگاهيهای مسئولين و مردم را قبل از وقوع پديده های مخرب جوي آگاه نموده و در اين راستا كمك موثري در كاهش بلايای جوی و اقليمی می نمايند. امر تحقيقات به عنوان بخشي از فعاليتهاي مستمر سازمان هواشناسي كشور بدون استفاده از كامپيوتر و اصلاح روشهاي جمع آوري و بايگاني آمار ممكن نبوده و لذا از سال 1362 سعي شد با تجهيز مركز كامپيوتر سازمان به يكي از پيشرفته ترين كامپيوترهاي موجود در جهان با تبديل نقشه ها و گرافها بصورت ميكرو فيلم مجموعه اين مدارك بتواند پژوهشگران را در دسترسي سريع به اطلاعات ياري كند. هم اكنون اداره كل هواشناسي آذربايجان شرقی با داشتن يك ايستگاه كاوش جو ، 21 ايستگاه سينوپتيك ، يك ايستگاه هواشناسی كشاورزی ، 20 ايستگاه اتوماتيك و اقليم شناسی و 92 ايستگاه باران سنجی و باران نگاری نسبت به جمع آوري داده ها و ارائه خدمات مشغول بوده و مركز پيش بينی استان به عنوان مركز پيش بيني شمال و شمالغرب كشور فعاليت شبانه روزي دارد و مركز سوئيچ اداره كل به طور 24 ساعته نسبت به تبادل اطلاعات با تهران اقدام می نمايد. به طور كلي نقش هواشناسی در فعاليتهای اقتصادی و اجتماعی بصورت زير خلاصه ميگردد: 1. هواشناسی و توريسم 2 . هواشناسی كشاورزي 3.هواشناسی و بهداشت عمومي 4.هواشناسی و انرژيهاي نو 5 . هواشناسی و كاهش بلايا 6 . هواشناسی و هوانوردي 7 .هواشناسی و ترابري دريايي 8 . هواشناسی و ترابري جاده اي 9 . هواشناسی و ورزش 10 . هواشناسی و شهرسازي 11 . هواشناسی و صنعت 12 . هواشناسی و توسعه پايدار

وظیفه اصلی سازمان هواشناسی کشور در راستای تامین اهداف ملی و بین المللی، حفاظت از جان و مال مردم در مقابل مخاطرات مرتبط با آب، هوا و اقلیم می باشد.
تحقیق و شناخت کامل اتمسفر و کلیه پدیده های جوی وجمع آوری ، تنظیم و تجزیه و تحلیل اطلاعات و آمارهای هواشناسی و ارائه و کشف نتایج حاصله بمنظور کمک به برنامه ریزی ، پیشرفت و افزایش بازدهی موثر در فعالیتهای کشاورزی، دامپروری، آب، آبیاری، مخازن آبهای زیر زمینی، آبهای سطحی، شهرسازی، سدسازی، تامین انرژی، تاسیسات شهری، آبرسانی، سلامتی و بهبود ارتباطات هوایی، در یایی، زمینی و مطالعات محیط زیست و سایر فعالیتهای دریایی، آلودگی هوا، تعدیل وضع هوا و غیره از مهمترین کاربرد های هواشناسی می باشد.
 اگرچه از یک زاویه گسترده می توان در بیشتر شاخه های عملیاتی از مدیریت تا گردشگری، گرایشی برای دانش هواشناسی در نظر گرفت اما به منظور تهیه و دسترسی به یک دیدگاه علمی، مشترک و معقول که غالب کاربرد ها را نیز در بر داشته باشد می توان گرایشهای دانش هواشناسی را در دسته های زیر طبقه بندی نمود:
1-هواشناسی هوانوردی، 2-هواشناسی کشاورزی، 3-هواشناسی دریایی، 4-هواشناسی فیزیکی، 5-هواشناسی دینامیکی و همدیدی، 6-هواشناسی آبشناسی ، 7-کاوشهای جوی، 8-اقلیم شناسی، 9-شیمی جو و آلودگی هوا،
بلایای جوی به عنوان یک موضوع تاثیر گذار و بسیار با اهمیت در تمامی گرایشهای بالا باید مد نظر باشد ضمن اینکه با در نظر گرفتن هدف اصلی هواشناسی ( تامین آسایش برای جان و مال مردم) اهمیت این عامل به ویژه در گرایشهای هواشناسی کشاورزی، اقلیم شناسی و هواشناسی دریایی شاخص و با اهمیت بیشتری جلوه می کند.
در کنار این گرایشها پارامتر ها و عوامل بسیار مهم و با ارزشی وجود دارند که قطعا بدون در دست داشتن اطلاعات برگرفته از این عوامل هدایت و راهبری دانش هواشناسی به سمت اهداف مورد نیاز کشور غیر ممکن می باشد. این عوامل عبارتند از:
1-     دیدبانی
2-    مدیریت و یکسان سازی داده ها
3-    مدل سازی و همگون سازی داده ها
4-    پیش بینی عددی و تولید محصولات قابل اطمینان و
5-    اطلاع رسانی به کاربران عمومی و تخصصی   
با مد نظر داشتن تامین امنیت و آسایش مردم هواشناسی موظف است در حفاظت از محیط زیست، بهبود امنیت غذایی، منابع آب، حمل و نقل، کشاورزی، گردشگری، آلودگی هوا و سایر بخش ها همکاری های لازم را با سازمان ها، وزارت خانه ها و ارگان های زیربط داشته باشد.
 تامین این اهداف مستلزم امکانات بالقوه از جمله شبکه دیدبانی منسجم، تکمیل و تامین بانکداده و اطلاعات مستدل و قابل اطمینان، ارائه پیش بینی های با کیفیت و اطلاع رسانی به موقع به کاربران می باشد. از این رو سازمان هواشناسی کشور سعی دارد تا با توسعه و تجهیز ایستگاه‌های دیدبانی‌، ایجاد بستر‌های مخابراتی سریع و مطمئن، توسعه و تقویت سامانه‌های پردازشی، تهیه و صدور پیش بینی های دقیق و با کیفیت، ایجاد بستر‌های رسانه‌ای متفاوت مانند: تارنمای اینترنتی، هوانما ، هواگو و بکارگیری بسترهای موجود مانند: اجرای زنده و ضبط شده در صدا و سیما، درج در روزنامه‌ها و انتشار بیانیه و غیره نیاز کاربران خود را در سطوح عمومی و تخصصی برآورده سازد. از این رو می توان از مهمترین وظایف سازمانه واشناسی کشور به موارد زیر اشاره نمود:
• نگهداری، تجهیز و تکمیل شبکه‌های دیدبانی جهت انجام دیدبانی‌های جوی و سایر دیدبانی‌های که به هواشناسی مربوط می‌شود.
• جمع آوری اطلاعات دیده بانی شده از کلیه ایستگاههای هواشناسی داخلی و خارجی بوسیله شبکه ارتباطات ، داخلی و بین المللی و کنترل کیفیت و مخابره آنها به کشورهای دیگر از طریق شبکه بین المللی ارتباطات هواشناسی. 
• نگهداری، تجهیز و تکمیل سامانه‌های پردازشی جهت پردازش داده‌های هواشناختی و تولید محصولات هواشناسی در کوتاه‌ترین زمان ممکن.
• نگهداری، تجهیز و تاسیس سامانه‌های مخابراتی جهت تسریع در تبادل داده و اطلاعات هواشناسی در سطح کشور و جهان.
• استاندارد‌سازی دیدبانی‌ها هواشناسی و سایر دیدبانی‌های مرتبط با آن جهت تولید آمار و داده‌های دیدبانی یکسان و قابل اعتماد.
• تهیه و صدور پیش بینی ها و هشدار های جوی با کیفیت برای کاربران از جمله:
• اطلاعات هواشناسی مورد نیاز هواپیمایی کشوری ، نیروی هوایی ، هوانیروز ، نیروی زمینی و نیروی دریایی و نیازهای نظامی و دفاعی کشور.
• اطلاعات هواشناسی مورد نیاز سازمان بنادر و کشتیرانی ، شیلات ، وزارت نفت ، شناور های دریایی و سایر واحدهای دریایی جهت راهنمایی و هدایت کشتی ها و تعیین مسیر آنها، امور مرتبط با صید و ماهیگیری.
• اطلاعات مورد نیاز وزارت جهادکشاورزی و سایر بخشهای خصوصی و دولتی.
• تهیه اطلاعات مورد نیاز محیط زیست ، وزارت نیرو ، انرژی اتمی و کلیه وزارتخانه ها و دستگاهها و شرکتهای ذیربط دولتی و خصوصی.
• تهیه اطلاعات مورد نیاز برای ارائه به عامه مردم
   کاربردی کردن هر چه بیشتر خدمات هواشناسی در بخش‌های هوانوردی، دریانوردی، حمل و نقل، منابع آب، کشاورزی و سایر فعایت‌های بشری.
   ترغیب مناسب پژوهش‌‌ها و آموزش‌ها در زمینه‌های مرتبط و ایجاد هماهنگی بین آنها در سطح کشور
 ارزشیابی ، تجزیه و تحلیل و بررسی کلیه اطلاعات جمع آوری شده و تشکیل بانکهای اطلاعاتی لازم
 ارتباط و اتصال با شبکه های جهانی اطلاعات و مبادله پیام و اطلاعات لازم .
 توسعه فعالیتهای مرکز آموزش بین المللی هواشناسی و علوم جو به منظور به روز نمودن دانش و تولید محصولات جدید با آموزش مداوم فن آوریهای جدید و مختلف هواشناسی و علوم جو مبتنی بر آخرین فرضیه های علمی ضمن  برگزاری و تشکیل کلاسهای تخصصی و دوره های کوتاه مدت و بلندمدت .
 همکاری و مشارکت بادانشگاهها و مراکز علمی و تحقیقاتی و برقراری ارتباط با اساتید و دانش پژوهان هواشناسی و علوم مربوطه .
 همکاری و مشارکت در اجلاسیه ها و کنفرانسها ی علمی و آموزشی و فنی بین المللی .
بالا بردن سطح دانش تخصصی نیروی انسانی شاغل در مقاطع مختلف خدمتی از طریق برگزاری دوره های آموزشی و تخصصی مورد لزوم .
 انجام کارهای پژوهشی مورد نیاز در قالب گرایشهای موجود و توسعه مراکز تحقیقات هواشناسی کاربردی .
 برنامه نویسی و توسعه نرم افزارهای مورد نیاز .
 بکارگیری وتجزیه وتحلیل کلیه اطلاعات و انجام مطالعات و تحقیقات در زمینه تمامی گرایش های دانش هواشناسی شامل:
1-هواشناسی هوانوردی
 2-هواشناسی کشاورزی
 3-هواشناسی دریایی و اقیانوس شناسی فیزیکی
شرح وظایف و اهداف هواشناسی
مأموريت اداره کل هواشناسی آذربایجان شرقی
 فعاليتهای اداره کل هواشناسی آذربایجان شرقی در راستای اهداف سازمان مرکزي می باشد و تلاش می کند با توليد و جمع آوری اطلاعات و داده های هواشناسی از ايستگاههای سينوپتيک، اقليم شناسی، جو بالا، بارانسنجی و خودکار سطح استان و ثبت اين داده ها در بانک اطلاعاتی و همچنين تبادل اطلاعات متقابل با استانهاي مجاور، پيش بينی ها  و اخطاريه های جوی را به موقع تهيه و به نهادهای ذينفع ارسال نمايد؛ همچنين نيازهاي ارگانهايي كه فعاليت آنها وابسته به خدمات هواشناسي مي باشد (از قبيل هواپيمايي، كشتيراني، كشاورزي، ستاد حوادث، آموزش و پرورش و...) را برآورده مي سازد. در کنار اين فعاليتها به انجام پروژه های تحقيقاتی وتهيه شناسنامه اقليمی، بولتنهای ماهيانه، فصلی و ساليانه و پيش بينی کشاورزی می پردازد تا ضمن بالا بردن سطح علمی کارکنان نتايج فعاليتهايش منجر به کاهش اثرات بلايای جوی و افزايش رفاه اجتماعي گردد.
 
چشم انداز اداره كل هواشناسي آذربایجان شرقی
در راستاي رسيدن به مأموريت اداره كل چشم اندازهاي زير ترسيم شده است:
-       شناخت دقيق و علمي تر انتظارات از ادارة كل هواشناسي در حال حاضر و آينده براساس چشم انداز درازمدت سازمان هواشناسي كشور به منظور جهت گيري مناسب فعاليتهاي ادارة كل در راستاي برآورده ساختن نيازها
-  ارتقاء كيفي و كمي سطح توليد و جمع آوري داده ها و اطلاعات هواشناسي و اقليمي استان
-  تجزيه و تحليل گسترده تر و دقيق تر فاكتورهاي جوي به منظور بالا بردن سطح كمي و كيفي محصولات و خدمات
-       بهبود سرعت و دقت ارائه خدمات به ارگانهاي دولتي و خصوصي و عامه مردم
-  اشاعه فرهنگ هواشناسي در راستاي بالابردن سطح اعتماد و آگاهي جامعه و جلب مشتري
 
استراتژی اداره کل هواشناسی آذربایجان شرقی
به منظور دستيابي به چشم اندازهاي ترسيمي، استراتژي هاي زير اتخاذ شده است:
1-براي ارتقاء كيفي و كمي سطح توليد و جمع آوري آمار بايد ضمن آنكه كيفيت دستگاههاي اندازه گيري پارامترهاي هواشناسي ايستگاهها بطور مرتب بررسي و ارتقاء مي يابد، تا حد امكان ايستگاههاي جديد در مناطقي كه احساس نياز مي شود، احداث گرديده و ايستگاههاي سنتي نيز به ايستگاههاي خودكار با امكان تبادل لحظه اي اطلاعات تبديل مي شود.
2-در راستاي شناخت دقيق تر انتظارات از هواشناسي استان و برآورده ساختن نيازها و نيز به منظور اشاعه فرهنگ هواشناسي درصدد ايجاد و گسترش شبكه ارتباطي كارآمد مي باشد.
3-به منظور بالا بردن سطح كمي و كيفي محصولات و خدمات، بكارگيري نتايج و مشاركت در آخرين دستاوردهاي تحقيقاتي دنيا و استفاده از نرم افزارها و روشهاي تحليل اطلاعات مدنظر قرار گرفته است.
4-  در مجموع براي ايجاد انگيزه در جهت برآورده ساختن چشم اندازهاي ترسيمي به بهترين نحو ممكن، بكارگيري نيروهاي متخصص و بالا بردن سطح علمي آنها و همچنين حمايت هاي مادي و معنوي از پرسنل در دستور كار قرار دارد.